Κύριοι Στόχοι Μονάδας Μαστού
Αν και η επίπτωση του καρκίνου του μαστού παρουσίασε σημαντική αύξηση την τελευταία δεκαετία, η θνητότητα από τη νόσο μειώνεται. Αυτή η βελτίωση, κατά κύριο λόγο στις δυτικές κοινωνίες, οφείλεται στην προσπάθεια για την επίτευξη τριών κύριων στόχων:
1.    Πρώιμη ανίχνευση της νόσου
2.    Σαφής προεγχειρητική διάγνωση
3.    Αποτελεσματική θεραπεία
Στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής, η Μονάδα Μαστού της Ά Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών έχει ως κύριο στόχο τον προληπτικό έλεγχο του γυναικείου πληθυσμού αλλά και την αντιμετώπιση της γυναίκας με εύρημα στο μαστό (υποκειμενικό, κλινικό ή απεικονιστικό) με βάση τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας καλόηθων και κακόηθων παθήσεων του μαστού.  
Για την επίτευξη αυτού του στόχου ιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων και εξειδικευμένο νοσηλευτικό, τεχνολογικό και υποστηρικτικό προσωπικό συνεργάζονται στον ίδιο χώρο με διαδοχικό ή/και συμπληρωματικό τρόπο ώστε η εκτίμηση κάθε ασθενούς να είναι πολύπλευρη, ολοκληρωμένη και ταυτόχρονα άμεση.
Ο κύριος αυτός στόχος απαρτίζεται από τους κάτωθι επιμέρους στόχους:

I.    Ηλεκτρονική καταγραφή ασθενών.

II.   Λήψη οικογενειακού και ατομικού ιατρικού ιστορικού-Γενετική Συμβουλευτική

Οι εξελίξεις στον τομέα της μοριακής βιολογίας, έχουν αποκαλύψει ότι γονιδιακές μεταλλάξεις συχνά προσδίδουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στα άτομα φορείς και  ότι έως και 10% όλων των μορφών καρκίνου οφείλονται σε κληρονομούμενη βλάβη γονιδίου. Γονίδια όπως τα BRCA1/BRCA2, p53, STK11, PTENέχουν συσχετισθεί με την ανάπτυξη καρκίνου μαστού ή/και ωοθηκών. Για το λόγο αυτό, το οικογενειακό και ατομικό ιατρικό ιστορικό θεωρείται σήμερα ένας από τους παράγοντες που διαφοροποιεί την πιθανότητα ανάπτυξης οικογενούς καρκίνου. Μολονότι το οικογενειακό ιστορικό κάθε ατόμου είναι διαφορετικό, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και πληροφορίες όπως η ανάπτυξη κακοήθειας σε νεαρή ηλικία, η παρουσία της ίδιας κακοήθειας σε περισσότερους από ένα στενούς συγγενείς, η ύπαρξη της νόσου σε άτομα φύλου που συνήθως δεν επηρεάζεται από τη νόσο αυτή αλλά και η  εμφάνιση πολλών διαφορετικών μορφών κακοήθειας μέσα στην ευρύτερη οικογένεια σε συνδυασμό με το είδος του νοσήματος, την ηλικία εμφάνισης καθώς και την αιτία και την ηλικία θανάτου και αναφέρονται στο ίδιο το άτομο ή  σε άτομα α΄ βαθμού συγγένειας (γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, θείοι, θείες και από τις δύο πλευρές (μητέρας-πατέρα), αδέλφια, παιδιά), μπορούν να αποτελέσουν στοιχεία-κλειδιά για την εκτίμηση ύπαρξης κληρονομούμενου τύπου νεοπλασίας.

Η καταγραφή του οικογενειακού ιστορικού βοηθά στην εξατομικευμένη  προληπτική φροντίδα, με πιθανή πρόταση γονιδιακού ελέγχου, συνετή χρήση προσυμπτωματικού ελέγχου, πρώιμης ή ακόμη και προφυλακτικής θεραπείας συνεισφέροντας στη διατήρηση της υγείας. Η εκτίμηση της πιθανότητας ύπαρξης μετάλλαξης στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 βασίζεται στη χρήση του πίνακα του Manchester Score καθώς και των προγραμμάτων BRCAPRO και BOADICEA, ενώ η εκτίμηση για την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής σε γυναίκες ηλικίας >35ετών με τη χρήση του μοντέλου Gail.

Άτομα με οικογενειακό ιστορικό και αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης νεοπλασίας μπορούν να επωφεληθούν από αλλαγές στο τρόπο ζωής τους αλλά και από τη χρήση προληπτικών εξετάσεων που θα τους επιτρέψουν να ανακαλύψουν τη νόσο σε πρώιμο στάδιο και να επιτύχουν καλλίτερη περίθαλψη ή και πλήρη ίαση της νόσου.

ΙII.    Κλινική εκτίμηση, υπολογισμός κινδύνου και επιλογή ενδεικνυόμενου περαιτέρω ελέγχου.

IV.    Διενέργεια ιστολογικής ταυτοποίησης (βιοψίας) ύποπτων ΜΗ ΨΗΛΑΦΗΤΩΝ βλαβών με την εφαρμογή:

α. κυτταρολογικής εξέτασης με τη χρήση υπερήχων σε  μη ψηλαφητές
υπερηχογραφικές αλλοιώσεις
β. βιοψίας δια κόπτουσας βελόνας (core biopsy) σε  μη ψηλαφητές
υπερηχογραφικές αλλοιώσεις
γ. στερεοτακτικής βιοψίας υποβοηθούμενης υπό  αναρρόφηση      
(mammotome), σε μη ψηλαφητές  μαστογραφικές αλλοιώσεις
γ. στερεοτακτικής βιοψίας με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων  RF (σύστημα
B.L.E.S.) σε μη ψηλαφητές μαστογραφικές αλλοιώσεις
δ. ενδοσκόπησης θηλαίων πόρων
και όπου ενδείκνυται:
ε. ανοικτής βιοψίας μετά τοποθέτηση, υπό υπερηχογραφική κατεύθυνση,
συρμάτινου οδηγού (hook wire)
στ. ανοικτής βιοψίας μετά τοποθέτηση, υπό μαστογραφική κατεύθυνση
(σύστημα Robolite), συρμάτινου οδηγού (hook wire).

V.    Διενέργεια ιστολογικής ταυτοποίησης (βιοψίας) ύποπτων ψηλαφητών βλαβών με την εφαρμογή:
α. κυτταρολογικής εξέτασης (FNA, εντυπώματα)
β. βιοψίας δια κόπτουσας βελόνης (core biopsy)
γ. ανοικτής βιοψίας


VI.    Χειρουργική Θεραπεία επί ενδείξεων

VII.   Ογκοπλαστική Χειρουργική – Πλαστική Αποκατάσταση

VIII.  Επικουρική Θεραπεία

IX.    Συστηματική παρακολούθηση μετεγχειρητικά.

X.     Πλήρης ανάλυση μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1 και BRCA2  

 
XI.    Ψυχολογική υποστήριξη

Ταυτόχρονα, η Μονάδα Μαστού ως εξειδικευμένο κέντρο υπαγόμενο στην Ά Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών διεξάγει συνεχές Ακαδημαϊκό και Εκπαιδευτικό έργο, κατευθυνόμενο σε φοιτητές και ιατρούς με στόχο την εξειδίκευσή τους στις παθήσεις του μαστού. Τη Μονάδα Μαστού επισκέπτονται ιατροί διαφόρου εμπειρίας (πτυχιούχοι Ιατρικής, ειδικευόμενοι, ειδικευμένοι, Διευθυντές) από ποικίλα ιδρύματα όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού. Εκτελούνται επίσης Ημερίδες, Συνέδρια και Φροντιστήρια για ξένους έμπειρους ιατρούς.
Το ερευνητικό της έργο προσδιορίζεται μέσα από την  εκπόνηση ερευνητικών πρωτοκόλλων (διδακτορικές διατριβές), τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων σε διεθνή περιοδικά και τη συμμετοχή σε ποικίλα εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή ιατρικά συνέδρια.
Τέλος, συνεχής είναι και η προσπάθεια ενημέρωσης για τις νεώτερες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού τόσο του ιατρικού κόσμου, μέσω της οργάνωσης πληθώρας επιστημονικών συνεδρίων, όσο και του ευρύτερου κοινού με συχνές ημερίδες σε επαρχιακές πόλεις.   

(Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής, Α΄Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, τηλ: 2132088569)